De Basiskennis Elektriciteit voor de Zelfbouw Camper Elektra

Komt de basiskennis elektriciteit jou bekend voor en ben je klaar voor de volgende stap? 

Waarvoor is basiskennis elektriciteit nodig?

Waarom is het goed om dit zelf te begrijpen (zelfs als je het aanleggen van de elektriciteit uitbesteed)? Op basis van jouw eigen kennis kun je bepalen wat jij juist wel of niet in je camper kunt installeren. Je wilt zeker weten dat jouw apparaten met elkaar kunnen werken, want elk apparaat heeft zijn eigen eigenschappen en limieten. Zodra je de basiskennis over elektriciteit begrijpt, is het vrij eenvoudig om te bepalen welke apparaten je nodig hebt, hoe je alles met elkaar aansluit met de juiste kabeldiktes en hoe je je systeem veilig maakt door gebruik te maken van de juiste zekeringen. We beginnen daarvoor bij de drie belangrijkste begrippen.

Vermogen, spanning en stroomsterkte

Misschien heb je ooit van bovenstaande begrippen gehoord, maar ben je de betekenis kwijt. Logisch als je ze nooit gebruikt, maar het zijn belangrijke begrippen die je moet begrijpen als je je eigen elektrisch systeem in je camper wilt aanleggen of problemen in je elektrisch circuit wilt oplossen. Het vermogen, spanning en de stroomsterkte staan gerelateerd aan elkaar. De relatie is: vermogen = spanning x stroomsterkte. Hier gaan we wat dieper op in.

De onderlinge relatie (de formule)

Van bovenstaande begrippen is het erg belangrijk om door te hebben wat ze inhouden. Daarnaast is het essentieel om te weten wat de onderlinge relatie hiervan is. Hiermee kun je bijvoorbeeld berekeningen uitvoeren die nodig zijn bij het bepalen van de juiste kabeldiktes en zekeringen. De formule is in drie verschillende vormen te gebruiken, afhankelijk van wat je wilt berekenen.

Het aanlegprincipe van camper elektriciteit

Voordat we in gaan op enkele rekenvoorbeelden van kabeldiktes en zekeringen, is het goed om eerst naar het grotere plaatje te kijken van het 12 Volt systeem in een camper. Het is goed om te begrijpen hoe het systeem in grote lijnen is opgebouwd voordat we de dikte van elke kabel gaan berekenen.

Het hart van je elektrisch systeem is de huishoudaccu. Dit wordt ook wel de tweede accu, boordaccu, extra accu of camper accu genoemd. Dit is de accu waar de elektrische energie in wordt opgeslagen (door voedende apparaten/systemen) en waaruit de energie wordt verbruikt (door de huishoudelijke apparaten in je camper).

Voeding van je huishoudaccu

Er zijn verschillende manieren waarmee je huishoudaccu voorzien kan worden van energie. Vaak wordt de huishoudaccu opgeladen door middel van walstroom, zonnepanelen of de dynamo van je bus (tijdens het rijden). 

Verbruikers van je huishoudaccu

Al je huishoudelijke apparaten in je camper zoals je koelbox, usb-poortjes, verlichting, ventilator etc. worden aangesloten op je huishoudaccu. Dit zijn de verbruikers. Op deze manier worden de apparaten in je camper voorzien van de geleverde energie door walstroom, zonne-energie of de dynamo.

Rekenvoorbeeld 1 – Kabeldikte bepalen voor één apparaat

Dus, nu hebben we enige basiskennis over elektriciteit in een camper. En wat nu? Neem als voorbeeld dat je een accu hebt die een capaciteit heeft van 100 Ampère uur met een spanning van 12 Volt. Je wilt hier een lampje op aansluiten. Het lampje heeft een vermogen van 5 Watt en op het doosje zie je ook dat het lampje geschikt is voor een spanning van 12 Volt.

De stroomsterkte berekenen

Hetgeen wat je nu wilt weten, is hoe dik de kabel van de verbinding minimaal moet zijn. Dat is afhankelijk van de stroomsterkte dat door de kabel heen zal gaan (tussen de accu en het lampje). Als een kabel te dun is, dan zal de te grote stroomsterkte de kabel doorbranden. De stroomsterkte in Ampère (A) berekenen we door het vermogen van het lampje in Watt (W) te delen door de spanning van de accu in Volt (V), zoals te zien in de formules hierboven.

We weten nu de stroomsterkte dat door de kabel heen zal gaan, namelijk 0,42 Ampère. Met deze informatie kunnen we de kabeldikte bepalen. Op internet zijn veel schema’s en rekentools te vinden waarmee je de juiste minimale kabeldikte kunt berekenen. Kabeldiktes worden meestal gegeven in de eenheid mm² (vierkante millimeter).

De kabeldikte berekenen

Gebruik bijvoorbeeld deze rekentool van Luxalight. Vul hier de volgende gegevens in:

• Spanning: 12 Volt (de spanning van de accu die je gaat gebruiken)
• Stroomsterkte: 0,42 Ampère (zojuist berekend)
• Kabellengte: 3 meter (als voorbeeld)

De tool geeft onderbouwde en nuttige informatie over de aanbevolen kabeldikte. Probeer het door te lezen en te begrijpen, ter lering en vermaak. De aanbevolen minimale kabeldikte is in dit geval 0,75 mm². Het is niet erg als je iets dikkere kabels gebruikt zoals kabels met een dikte van 1,5 mm² (zoals wij in onze camper voor veel apparaten hebben gebruikt). Je zit in dit geval dan altijd aan de veilige kant. Gebruik daarentegen zeker niet dunnere kabels dan 0,75 mm²! De kabel kan de stroomsterkte namelijk dan niet aan en zal dan doorbranden.

Rekenvoorbeeld 2 – Kabeldikte bepalen voor meerdere apparaten

De aansluiting zoals die in voorbeeld 1 is beschreven, zal niet de realiteit zijn. Een apparaat ga je namelijk niet direct op de huishoudaccu aansluiten, want de verbinding tussen het apparaat en de huishoudaccu zal nog gezekerd moeten worden. Daarom is het handig om een zekeringkast te gebruiken. De verschillende apparaten zoals je verlichting, ventilator en koeling sluit je aan op de zekeringkast en de zekeringkast sluit je, met een dikkere zekering ertussen, aan op je huishoudaccu. Zo creëer je een veilig elektrisch systeem. Wanneer ergens kortsluiting wordt veroorzaakt, zorgt de zekering ervoor dat de verbinding wordt onderbroken.

Kabeldikte bepalen voor de apparaten naar de zekeringkast

De kabeldikte van de verbinding van de verlichting, ventilator en koeling naar de zekeringkast kun je nu berekenen. Kijk naar het vermogen van het apparaat en deel dat door de spanning van de huishoudaccu (12 Volt). Met de kabeldikte rekentool van Luxalight kun je vervolgens de minimale kabeldikte berekenen. 

Kabeldikte bepalen tussen de zekeringkast, zekering en huishoudaccu

De kabeldikte van de verbinding tussen de zekeringskast, zekering en huishoudaccu moet de stroomsterkte aankunnen van alle ingeschakelde apparaten gezamenlijk. Het kan namelijk voorkomen dat je alle apparaten op hetzelfde moment aan hebt staan. Tel dus de stroomsterktes van alle apparaten bij elkaar op en bepaal op basis die totale stroomsterkte de minimale kabeldikte met de kabeldikte rekentool. Wij hebben voor de ‘dikkere’ kabels gebruik gemaakt van kabels met een dikte van 16 mm². Zo zitten wij ruim aan de veilige kant. Deze kabels zijn te vinden op onze producten pagina. 

Rekenvoorbeeld 3 – Zekering grootte bepalen tussen zekeringkast en huishoudaccu

De zekering tussen de zekeringkast dient als extra beveiliging in je elektrisch systeem. Wanneer er bijvoorbeeld een fout optreedt in je zekeringkast en er ontstaat kortsluiting, dan ontstaat er een erg hoge stroomsterkte. Zonder zekering zou je kabel doorbranden, met alle gevolgen… Het is de bedoeling dat de zekering de verbinding onderbreekt wanneer het een te grote stroomsterkte meet. Je wilt echter niet dat de zekering activeert wanneer alle apparaten in je camper aan staan. Je moet dus een zekering kiezen die groter is dan de stroomsterkte van alle ingeschakelde apparaten gezamenlijk. Tel ook hiervoor de stroomsterktes van alle apparaten in je camper bij elkaar op. Stel dit is 30 Ampère, kies dan een zekering van bijvoorbeeld 50 Ampère. Wanneer er kortsluiting optreedt, dan is de stroomsterkte vele malen groter dan 50 Ampère dus dan zal de zekering hoe dan ook de verbinding onderbreken.

Wij hebben voor deze zekeringen gebruik gemaakt van zekeringen van 50 Ampère.

Met deze blog hebben we je hopelijk op weg kunnen helpen met enige basiskennis over elektriciteit. Hiermee kun je nu de juiste kabeldiktes bepalen en kun je berekenen hoe groot je zekeringen moeten zijn om goed te kunnen functioneren in je elektrisch systeem.

Wat behoort volgens jou nog bij de onmisbare basiskennis over elektriciteit? Of heb je nog vragen/opmerkingen hierover? Laat een reactie achter onderaan deze blog!